Page 24 - Analityka 1/2016

MACIEJ BILEK JACEK NAMIEŚNIK

polemiki, problemy Podstawowym narzędziem analitycznym w farmakopeach polskich pozostaje technika chromatografii
cienkowarstwowej, przy czym w kolejnych wydaniach obserwuje się stały wzrost znaczenia technik
chromatografii gazowej i cieczowej.

Techniki chromatograficzne

I POKREWNE W FARMAKOPEACH POLSKICH

W artykule przedstawiono informacje o ewolucji w zakresie wykorzystania różnych technik chromatograficznych
i technik pokrewnych w procedurach analitycznych, opisanych w kolejnych wydaniach polskiej farmakopei.
Po raz pierwszy metodykę wykorzystującą klasyczną chromatografię kolumnową wprowadzono do trzeciego
wydania polskiej farmakopei (1954). W kolejnym, czwartym wydaniu polskiej farmakopei (t. 1, 1965), zale-
cono stosowanie metodyk analitycznych wykorzystujących techniki planarne, to jest chromatografię bibułową,
chromatografię cienkowarstwową oraz elektroforezę. W „Farmakopei Polskiej V” (t. 1, 1990) wprowadzono po
raz pierwszy metodyki wykorzystujące techniki chromatografii kolumnowej, tj. chromatografię gazową i cieczo-
wą wysokosprawną. Ich stosowanie zostało zalecone również w szóstym wydaniu farmakopei polskiej (2002).
Począwszy od wydania siódmego, polskie farmakopee odpowiadają zawartości kolejnych wydań farmakopei
europejskich. W „Farmakopei Polskiej VII” (2006), będącej polskojęzyczną wersją „Farmakopei Europejskiej V”,
ponownie wskazano stosowanie metodyk analitycznych wykorzystujących chromatografię bibułową i elektrofo-
rezę planarną. Nadal zalecano metodyki oparte na stosowaniu chromatografii cienkowarstwowej, chromatografii
cieczowej wysokosprawnej oraz chromatografii gazowej, przy czym w stosunku do poprzednich wydań znacznie
wzrosła liczba detektorów dla technik GC i HPLC. W kolejnych wydaniach polskiej farmakopei, tzn. ósmym
(2008), dziewiątym (2011) i dziesiątym (2014) powtórzono zalecenia dotyczące wykorzystania poszczególnych
technik chromatograficznych i pokrewnych.

Słowa kluczowe: farmakopea polska, chromatografia, elektroforeza, analiza farmaceutyczna

56 ANALITYKA – NUMER 1, ROK (XVII) 2016